Sigmabase homepage

Een zichzelf bewijzende voorspelling dus. Of rommelen we - heel post-modernistisch - gewoon wat aan en maken er onderweg het beste van en zijn aangenaam verrast of diep teleurgesteld over de uitkomst? Weet U het? Ik niet! Maar wat de toekomst ook brengt: zij/hij werpt in nieuwe woorden in ieder geval een schaduw vooruit.

Het kan liggen aan het feit dat het nu toch echt wel voorjaar is of gewoon omdat er heel veel publicaties verschijnen, maar opeens ligt mijn tafel vol met nieuwe woorden. Het begon met 'Society 3.0' (zie: www.society30.com, met gratis te downloaden boek), waarin ik woorden tegen kwam als 'virtuele eco-systeem' en 'disruptive Blue Ocean formules'. Fascinerend. Onbegrijpelijk? Wat te denken van dit uit z'n verband gerukte citaat van Hems Zwier (Blog dd. 16 maart 2012) naar aanleiding van de 3rdSpace World Conference: "Het zal in de nabije toekomst steeds meer om 'fusion' gaan van social media en fysiek ontmoeten. De virtuele en reële wereld fuseren tot de 3rdSpace! De virtuele wereld ... [zal] steeds meer direct aanwezig zijn in fysieke meetings tussen personen."
Of een tweede citaat: "Denk eens door! Organisaties worden in de kern kleiner en bedienen zich, haast organisch, van meemakers die er op dat moment toe doen, voor die opdracht of voor die innovatie. Professionals zwermen en verbinden zich tijdelijk aan die kleine kernorganisaties of vormen tijdelijk met elkaar een Sociaal Economische Entiteit."

Ecologie van Betekenis
Tegenover dit soort woorden en zinnen heb ik tegelijkertijd iets ambivalents, iets antagonistisch. Is dit nu alleen ronkend woordenvuurwerk of worden we meegenomen in een intrigerende toekomst die ontstaat terwijl we er naar op weg zijn? Ik twijfel zoals altijd, maar kwam gelukkig ook 'De Toekomst voor beginners tegen' van vader en zoon Van Doorn. Met zo'n aantrekkelijke (sub)titel moet ik dat boek (hoe ouderwets) gewoon hebben. De echte titel is This is the And en schets al 'surfend' (het zijn en blijven tenslotte fysieke pagina's met letters en afbeeldingen) een toekomst rond termen als 'glokalisatie', de 'gunfaktor' en communalisme (wat een samentrekking is van communisme en kapitalisme). De blurb op de achterflap spreekt tot ons als volgt: "THIS IS THE AND is geschreven voor iedereen die zich wil voorbereiden op EN meewerken aan de grote transitie waarin het Fossiele Tijdperk ten einde loopt EN getransformeerd verder gaat in de Ecologie van Betekenis." (zie ook www.thisistheand.com).

Vooral dat laatste, van die ecologie van betekenis, doet emotioneel een beroep op mij omdat ik nog niet zo lang terug een tekst heb gemaakt met als subtitel ‘Naar een organisatie-ecologie met het oog op duurzaamheid' (http://tinyurl.com/6nazrnv). Maar toch, echt begrijpen wat er wordt bedoeld door deze auteurs lukt mij net niet. Denk ik te lineair? Te veel in wat is en te weinig in wat kan?

Verleiden, Verbinden en Verankeren
Vraag blijft: maken we met elkaar de toekomst - en zo ja, hoe maken we deze dan? - of overkomt ze ons? Volgens mij is het simpel. We verkennen de toekomst met woorden die we maken om tegen elkaar te zeggen wat we nog niet goed kunnen denken. Woorden zijn de verleiders en uitprobeerders van het morgen. Zoektermen voor het nieuwe denken. Dat betekent dat taal bedenken de ultieme verleidkunst is onderweg naar morgen. Ik denk wel dat daar een werkelijkheid in zit al weet ik niet hoe waar deze is (met dank aan Watzlawick). Wat ik wel weet, is dat we niet naar de toekomst toe kunnen springen. Vandaag moet wel met gisteren en morgen verbonden worden, zodanig dat we continuïteit hebben in ons handelen, ook als dat (radicaal) anders handelen moet zijn. Ons doen en laten dat in o.a. organiseren betekenis krijgt - daar moet wel verbonden worden met wat er emotioneel toe doet. Pas dan als het betekenis krijgt, raakt het ook verbonden, raakt het ook verankerd. En misschien dat al die woordzoekers ons alleen maar helpen om via een verbale verleiding een toekomst van betekenis vorm te geven. Als dat een ‘ecologie van betekenis' is, dan snap ik het.

Jan Jonker is hoogleraar Duurzaam Ondernemen aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Samen met Antonie Reichling schrijft hij bij toerbeurt maandelijks een column voor SigmaOnline.