'Een radijsje gaat niet harder groeier als je er aan trekt.' (Peter Senge)
Veel middelgrote organisaties hebben het moeilijk. Zeker als je al decennialang een gebeitelde positie in de markt had, is het lastig aan te zien dat je positie nu steeds vaker bedreigd wordt door jonge ondernemingen, die met veel elan en enthousiasme niet alleen je beste klanten, maar ook je beste medewerkers naar zich toetrekken.
De start-ups maken slim gebruik van kennis over ondernemerschap en management en ook van alle nieuwe communicatiemiddelen om naamsbekendheid op te bouwen. Vaak trekken ze door hun focus op maatschappelijke idealen, en hun ondernemende cultuur ‘de beste’ professionals naar zich toe, degenen die gemotiveerd zijn in hun vak en willen bijdragen aan het succes van de organisatie. Deze mensen realiseren zich maar al te goed dat hun baan ook in de gevestigde organisaties lang niet zeker meer is. En kiezen liever voor een omgeving waarin ze uitgedaagd worden om te excelleren, en mee te werken aan het succes van de onderneming, en zo te investeren in hun eigen vermogens en ‘employability’.
Energie
De start-ups kunnen al hun energie, creativiteit en lerend vermogen besteden aan het laten groeien van hun onderneming. En beschikken hiermee dus over meer tijd, geld en vooral creatieve energie die in de gevestigde organisaties veelal verloren gaat aan het confronteren van veranderweerstand en het doorbreken van bestaande routines en posities. De gevestigde organisaties staan hiermee op achterstand. Zij moeten weerstand tegen veranderingen overbruggen. Gevestigde posities ter discussie stellen. En oude routines transformeren.
Top-down of bottom-up of …
Hoe overbrug je deze achterstand in een gevestigde organisatie? Hoe ontwikkel je een corporate innovatiestrategie waarbij je beste energie niet verloren gaat aan eindeloze sessies om mensen te overtuigen, alle neuzen dezelfde kant op te krijgen, of de emoties die met veranderpijn gepaard gaan te reguleren?
Een top-down aanpak benut onvoldoende de creativiteit en de ervaring van de werkvloer. Zelfs al worden er goede plannen gesmeed, het is lastig om deze plannen uitgevoerd te krijgen en iedereen mee te krijgen.
Bottom-up strategieën kennen het nadeel dat ze vaak te ongericht en te vrijblijvend zijn. Medewerkers komen wel met leuke ideeën. Maar zijn ze ook echt levensvatbaar? En wie gaat er voor zorgen dat ze ook echt tot nieuwe resultaten leiden, zelfs als het lastig wordt? Leiden al deze ideeën met elkaar wel tot de nieuwe onderneming die met vertrouwen de toekomst tegemoet gaat? Veel leiders en bestuurders ervaren van niet.
Routekaart
Dit dilemma los je op door goed te kijken hoe innovatieve bedrijven zowel sturen als ruimte maken, waarin de creativiteit en het ondernemerschap van hun medewerkers gestimuleerd wordt. Innovatieve leiders bedenken niet zelf de beste oplossingen voor hun klanten, maar creëren wel een onweerstaanbaar aantrekkelijke uitnodiging waar de medewerkers die van nature geneigd zijn tot innovatie en verbetering als vanzelf toe aangetrokken worden. Ze praten over het bestaansrecht van de onderneming, en hoe deze in de huidige tijd relevant gemaakt moet worden. Welke vragen en uitdagingen er nu zijn om in een veranderende omgeving hier invulling aan te geven. Ook laten ze de routekaart zien waarin ze aangeven in welk tempo en met welke urgentie en intensiteit ze hier antwoorden op willen vinden.
‘Kriebel in je hersenen’
Innovatieve mensen voelen zich sterk aangetrokken tot dit soort vragen, geheimen, uitdagingen. ‘Kriebel in je hersenen’, zoals ze dat zelf soms omschrijven. Een creatieve ruimte waarin tijd en aanmoediging is om te leren, te onderzoeken en te creëren. Dit leidt met zo’n duidelijk kader tot innovatieve ideeën die de organisatie van binnenuit nieuw leven inblazen, en die met elkaar door de top van de organisatie de organisatie transformeren en de toekomst in leiden.
Innoveren of creperen
Deze aanpak geeft zowel sturing aan de richting en het tempo van innovatie en verbetering, als een boost aan persoonlijk talent voor innovatief en ondernemend denken. Je kan je natuurlijke innovators niet blijer maken dan hen ‘kriebel in hun hersenen’ te bezorgen, en hen een uitdagend strategisch doel of een lastig probleem voor te leggen en vervolgens ook te luisteren naar de ideeën.
Voor alle middelgrote, gevestigde organisaties geldt nu dat ze zich niet meer kunnen veroorloven om te stagneren. Het is innoveren of creperen. Een nieuwe benadering is nodig. En die begint bij u.
© Marjan Hoogendijk; Kwaliteit.com organisatieadvies; www.kwaliteit.com
